Spinnenweb

Enkele jaren geleden besloot onze school de rapporten te herdenken in samenspraak met leerlingen, leerkrachten en ouders. Er kwam onder andere uit de bus dat er enkel nog percentages zouden vermeld worden. Dit zou de leesbaarheid van het rapport vergroten. Ook zouden we overstappen naar een aangroeirapport waarop niet alleen het percentage van de lopende

1. Bewijzen in de wiskunde Bewijzen vormen een belangrijk aspect van het wiskundeonderwijs. Zeker niet alleen het leren en reproduceren van bewijzen, maar ook en vooral het zelf opbouwen van redeneringen en zoeken naar bewijzen. De stelling van Ptolemaios is een klassieke stelling over koordenvierhoeken. Het bewijs steunt op gelijkvormige driehoeken en omtrekshoeken. Het boeiende is dat de driehoeken die je op de tekening ziet (en die inderdaad gelijkvormig zijn) niet nuttig zijn om het bewijs af te werken. In dit artikel laat ik zien hoe je samen met leerlingen `van achter naar voor' kunt denken om het bewijs te…

Ik geef wiskunde in de B-stroom van PT2O, een praktisch technologische school in Turnhout. Vorige jaren ervaarde ik dat leerlingen vaak moeite hadden met hoofdrekenen. Het is dan ook nog eens bijzonder saai om 100 hoofdrekensommen te maken en te blijven oefenen en oefenen… Wanneer ik evalueerde, bleken diezelfde leerlingen het ook nog eens niet veel beter te doen. Toen ik 1,5 jaar geleden begon te darten, merkte ik hoeveel volwassen mensen er botsten tegen het hoofdrekenen. Het was steeds zoeken naar een schrijver om de scores bij te houden. Vaak stonden dezelfde mensen aan het bord te tellen. Wanneer…

Om het vak wiskunde aantrekkelijker te maken voor leerlingen, kunnen we aan bepaalde wiskundelessen een extra component toevoegen: het programmeren van wiskundige berekeningen. Python is een computertaal die uitstekend geschikt is voor allerhande wiskundige toepassingen. Ze heeft bovendien een eenvoudig aan te leren syntax en ze laat toe om gestructureerde en goed leesbare programma's te schrijven. Ik heb de afgelopen jaren een groot aantal programma’s gemaakt over items uit het leerplan wiskunde, maar ook net erbuiten. Ze hebben onder andere betrekking op: rekenkunde: berekenen van ggd en kgv, de rij van Fibonacci ... goniometrie: oplossen van rechthoekige en willekeurige driehoeken…

Een lessenreeks over schatkisten Op een recente internationale wiskundebijeenkomst in Utrecht, zag ik Asli Grimaud aan het werk in een workshop over wiskunde en informatica. Ze is verbonden aan de Computer Science Group van het IREM in Lille (Frankrijk) en ze houdt zich onder andere bezig met de ontwikkeling van didactisch lesmateriaal in deze branche. Momenteel test ze een lessenreeks uit bij 15- tot 17-jarige leerlingen die nog geen voorkennis hebben van binaire getallen en van coderen en decoderen. De lessenreeks is in spelvorm opgevat. De leerlingen moeten bepaalde principes ontdekken door onderling overleg en zonder expliciete inmenging van de…

... een verhaal over een muismat Nog voor de boekentassen van de leerlingen open gaan, start ik mijn lessen af en toe met vijf minuutjes vertellen. Over wiskunde uiteraard. Het onderwerp sluit bijna nooit aan op de geziene leerstof. En naargelang het gekozen onderwerp ontaarden vijf minuutjes soms in tien minuutjes. Ik maak op voorhand de opmerking dat de leerlingen niets moeten noteren en niets moeten onthouden van dit tussendoortje. Maar door de aandacht waarmee ze de intro van de les volgen, weet ik dat er heel wat zal blijven hangen. Door wat tijd te investeren in motivatie, doe ik…

Via de zoekterm goochelen kun je in het archief van Uitwiskeling al heel wat artikels vinden over Goochelen en wiskunde. In dit spinnenweb stel ik een nieuwe truc voor die Herman Dufraign en ik voor het eerst presenteerden op de Dag van de Wiskunde editie 2021 in Kortrijk. Herman en ik, beide acteurs bij de lokale amateurgroep Pinokkelijn, vormen een duo: hij de goochelaar en ik de leraar, hij gepassioneerd door wiskundige principes achter goocheltrucs en ik geïnteresseerd in toepassingen bruikbaar in de wiskundeles. De nieuwe truc komt van Martin Gardner, de auteur van Mathematics, magic and mystery. Hij heeft…

In het redactioneel van UW 38/2 merkte Els Vanlommel op dat je met kleine ingrepen je lessen beter en efficiënter kunt maken. Het ging over ingrepen van didactische aard, zoals het stellen van herhalingsvraagjes en oefeningen uitstellen tot later. Soms kun je ook met kleine inhoudelijke ingrepen een ‘gewone’ opgave boeiender maken. Een tijdje geleden zag ik hier een mooi voorbeeld van in mijn ‘didactisch atelier’ van de educatieve bacheloropleiding aan de UCLL in Diepenbeek. Een groepje van drie studenten, Sven, Zohri en Nik, gaven een les aan hun medestudenten, die leerling speelden. De les ging over het gebruik van…

Het lemma van Sperner is een resultaat dat de kracht van de grafentheorie als didactisch onderwerp opnieuw laat zien: met minimale kennis van grafen leid je een bewijs af met een diep resultaat. Het lemma kan bewezen worden met sterkere leerlingen in de 2[latex]^\text{e}[/latex] of 3[latex]^\text{e}[/latex] graad, die niet terugdeinzen voor een streepje abstractie. Het lemma is de discrete variant van de stelling van Brouwer en legt zo een link tussen continue en discrete wiskunde. Een graaf [latex]G=(V,E)[/latex] bestaat uit twee eindige verzamelingen [latex]V[/latex] en [latex]E[/latex]. De elementen van [latex]V[/latex] worden knopen genoemd, en die van [latex]E[/latex] bogen. Elke boog…

De driehoeksongelijkheid is een heel eenvoudig principe. Er zijn twee redenen waarom ik deze ongelijkheid interessant vind. Er is geen specifieke voorkennis voor nodig en toch kun je hiermee oefenen in het ‘bewijzen’. Een beetje zoals bij de grafentheorie. Wanneer je andere soorten ‘afstanden’ (metrieken) wilt definiëren (bv. de taximetriek, zie Verhulst 2018), dan is