Een monument voor een monumentaal getal: π

Vele Vlaamse scholen maken op de \(\pi\)-dag tijd voor een wiskundige activiteit waarin ze meerdere klassen en meerdere vakken betrekken. De viering van het getal  op 14 maart komt overgewaaid uit Amerika. De Amerikaanse schrijfwijze van de datum met de maand voor de dag (3/14) doet denken aan de decimale benadering (3,14) van , nauwkeurig tot op een honderdste. Een andere benadering, 22/7, zou in Westerse notatie kunnen geassocieerd worden met 22 juli. Op die dag leek het me iets minder aangewezen om \(\pi\) op de scholen in de schijnwerpers te plaatsen.

Tijdens de vakvergadering in januari werd de vraag gesteld hoe we dit jaar voor een vakoverschrijdend project zouden kunnen zorgen op de \(\pi\)-dag. Vermits Sint-Martinus Asse een TSO-BSO-school is met een richting Werktuigmachines, kozen we voor het ontwer­pen van een \(\pi\)-monument in plaatstaal. De compositie zou bestaan uit drie verschillende cirkels van verschillende grootte, die in elkaar passen. Voor elk van deze cirkels is de verhouding van de omtrek tot de diameter het getal \(\pi\). Symbolisch zat dit goed. De Griekse letter  \(\pi\) zou in de kleinste cirkel uitgefreesd worden. In de buitenste cirkels zou een lange decimale staart van \(\pi\) te zien kunnen zijn. Tot hier het plan van de vakgroep.

Figuur 1 Ontwerp in GeoGebra

We begonnen met een ontwerp op papier, eentje in GeoGebra en een derde in SolidWorks. Dit laatste was volgens de praktijkleerkracht metaalbewerking nodig om de robotarm van de plasmabrander, die voor dit project ingeschakeld werd, aan te sturen. Glenn uit 6IW was bereid om het ontwerp om te zetten in SolidWorks.

Figuur 2 Ontwerp in SolidWorks

Om op voorhand te kunnen inschatten hoe het resultaat er uit zou zien, werd een prototype in karton gemaakt. Hieruit bleek dat de drie cirkels, die in een vlak gelegen waren, beter in een meer ruimtelijke stand konden gezet worden.

Figuur 3 Kartonnen prototype

De leerlingen van 5WM (Werktuigmachines)  onder leiding van Stijn de Meeter voerden het ontwerp uit in een staalplaat met een dikte van 6mm. Na het uitsnijden met de plasmabrander werden de draadverbindingen tussen de drie cirkels verwarmd zo dat deze cirkels in drie verschillende vlakken konden gedraaid worden.

Figuur 4 Uitvoering van het ontwerp met een plasmabrander

De voet van het \(\pi\)-monument werd vervaardigd uit twee cirkelsegmenten die haaks in elkaar geschoven werden. Op de vier armen van het voetstuk was er nog plaats voor de namen van de ontwerpers en voor de afdeling van de school die voor de uitwerking instond.

Zowel de leerkrachten als de leerlingen hielden een goed gevoel over aan dit initiatief. Het project was vakoverschrijdend en kon alleen door een goede samenwerking tot stand komen.

Figuur 5 Onthulling van het monument op de speelplaats

Nu moet enkel de natuur haar steentje nog bijdragen aan dit \(\pi\)-project. Als zij haar werk doet, zien we het monument volgend jaar waarschijn­lijk onder een sluier van roodbruine roest.