Michel Roelens

Deze loep bestaat uit negen historische fragmenten die bruikbaar zijn bij bepaalde leerstofonderdelen. We bespreken de priemgetallen en het getalbegrip bij de Oude Grieken, de invoering van de decimale getallen door Simon Stevin, de grafische voorstellingen van statistische data bij Florence Nightingale… Sommige fragmenten focussen op wiskundige begrippen en redeneringen uit het verleden en bevatten ook opdrachten voor leerlingen. In andere fragmenten lees je verhalen over de historische context of anekdotes over beroemde wiskundigen. Die kun je de avond voor de les lezen en dan vertellen aan je leerlingen.

Algoritmen voor computers? Een algoritme, dat is toch iets om mee te programmeren? Een systematisch recept met variabelen en iteraties, dat je moet vertalen naar een programmeertaal en dan te eten geven aan een computer? Nu computers aan terrein winnen, tot zelfs in de boekentasjes van de leerlingen toe, is het dan niet logisch dat

Moins par moins donne plus. CREM Losanges 54 (2021), 24-33 'Min maal min geeft plus' is telegramstijl voor de regel voor het vermenigvuldigen van twee getallen die zowel positief als negatief kunnen zijn. Om de volledige regel te formuleren, moet je het niet enkel over het (toestands)teken hebben maar ook over de absolute waarde. [kader titel="Regel - Het product van twee getallen"] Het product van twee getallen is het getal met als absolute waarde het product van de absolute waarden van de factoren; als teken plus als de twee factoren hetzelfde teken hebben, en min als ze een verschillend teken…

David M. Bressoud, Princeton University Press, Princeton and Oxford 2019, 221 pp. Waarom kocht ik dit boek? Twaalf jaar geleden (Eggermont & Roelens, 2009) schreven wij een uitgebreide loep over de definities in de analyse, waar wij nog steeds helemaal achter staan. We stelden voor om in een eerste fase (die bijna de hele cursus

Optimalisatieproblemen oplossen met behulp van lineaire programmering, is een nieuwe eindterm. Het is een onderdeel van operationeel onderzoek, typische wiskunde van de handelsingenieur. Een interessant aspect van lineaire programmering is de combinatie van het visuele (het werken op de grafiek) en het algebraïsche. Wat je doet met de ongelijkheden en de winst- of kostenfunctie, of wat je in de matrices doet bij de simplexmethode, kun je grafisch interpreteren en de inspiratie voor wat je algebraïsch doet komt van het grafische. Dat over en weer gaan leidt tot inzicht. Bovendien geeft het een inkijk in enkele echte toepassingen van ongelijkheden. Deze combinatie van het visuele en het algebraïsche vormt de rode draad doorheen deze loep. Bij het grafisch oplossen voorzien we enkele uitbreidingsoefeningen, waarin gebruik gemaakt wordt van parameters.

Er is in boekenwinkels, in tijdschriften en online een groot aanbod aan populariserende werken over wetenschappen en wiskunde. Het doelpubliek is volgens de achterflap vaak ‘de leek’, de lezer die niet geschoold is in het onderwerp of in de wiskunde die noodzakelijk is om het onderwerp ‘technisch’ te begrijpen. Deze boeken komen vaak niet bij

[les] Formule uitspreken Hoe spreek je [latex](x+y)^2[/latex] uit? Als je zegt 'het kwadraat van [latex]x[/latex] plus [latex]y[/latex]’, dan kan dit ook als [latex]x^2+y[/latex] begrepen worden. Als je zegt '[latex]x[/latex] plus [latex]y[/latex] in het kwadraat', dan kan dit ook als [latex]x+y^2[/latex] begrepen worden. Bedenk een manier om het uit te spreken zodat elke verwarring uitgesloten is. Voor welke koppels [latex](x,y)\in \mathbb{R}^2[/latex] maakt het allemaal niets uit? [/les] Ik kwam op het idee van deze oefening bij het lezen van een kort fragmentje uit een artikel in Euclides (Kindt, 2020). Deze opgave had niet misstaan in onze loep over 'gewoon mooie oefeningen'.…

Bruno Teheux, À la recherche des chemins les plus courts Losanges 46 (2019), 45-54 De auteur van dit artikel is onderzoeker aan de ‘Mathematics Research Unit’ van de universiteit van Luxemburg. Het artikel gaat over grafentheorie en het algoritme van de Nederlander Edsger Wybe Dijkstra (20ste eeuw) om de kortste routes te vinden in een graaf. Dit algoritme bepaalt de kortste routes vertrekkend van een gegeven knoop naar elke andere knoop (afzonderlijk; het gaat niet over een route die alle knopen moet aandoen zoals bij het handelsreizigersprobleem). De puzzel van de witte en zwarte bollen Het spectaculaire is dat Teheux dit…

Michel Sebille, Impossibles et improbables raisonnements Losanges 46 (2019), 41-44 Onze Brusselse collega geeft in dit artikel enkele foute bewijzen. Het zijn stellingen die overduidelijk niet kunnen gelden. Maar: kunnen de leerlingen precies de vinger op de fout leggen? Dit is leerrijk. Het herinnert hen eraan dat ze kritisch moeten zijn. Bovendien is hiervoor een goede kennis nodig van eigenschappen die wel gelden, zodat ze alvast kunnen bepalen welke stappen niet fout zijn. Eén van die foute bewijzen uit het artikel gaat als volgt. Je kunt het bewijs volgen op figuur 1. Dit is maar een schets. Natuurlijk is deze…

What is the area of the square? [caption id="attachment_18158" align="aligncenter" width="300"] Figuur 1 What is the area of the square?[/caption]   De opgave van figuur 1 sprak mij meteen aan. Net als ik tekent de auteur Ben Orlin graag meetkundige figuren (deels) met de losse hand. Ik vind trouwens van mijzelf dat ik dit [latex]-[/latex] op een degelijk krijtbord [latex]-[/latex] goed kan. Daarentegen suggereert Orlin met de naam van zijn website dat hij niet goed kan tekenen. Valse bescheidenheid? Ik loste de opgave op met de stelling van Pythagoras en zocht niet verder. Maar toen ik deze opgave aan mijn…